Wanneer ben je erfgenaam?

Voor velen onder ons is het een moment waar we liever niet aan denken, namelijk het verliezen van een geliefde. Naast de emotionele gevolgen die bij iemands overlijden komen kijken, zullen er ook vragen rijzen naar aanleiding van de nalatenschap van de overledene.

Voor vele mensen opent dit een deur naar moeilijke concepten en vragen aangaande hun rechten in de betrokken nalatenschap. Maar wanneer erf ik nu of wie erft er van mij moest ik komen te overlijden?

We helpen u graag op weg!

Indien er geen testament voorhanden is voorziet de wetgever in diverse erfgenamen elk in hun eigen orde. Er zijn vier te onderscheiden ordes voorzien in het Belgisch Burgerlijk Wetboek:

1. De afstammelingen van de overledene, dit zijn kinderen, maar ook kleinkinderen, achterkleinkinderen etc.
2. De ouders van de overledene samen met de broers en zussen en hun afstammelingen.
3. De bloedverwanten in opgaande lijn, dit zijn de ouders, grootouders, overgrootouders indien er geen broers of zussen zijn.
4. De ooms en tantes, neven en nichten en grootooms en groottantes.

Eigen aan deze ordes is dat een hogere orde steeds een lagere uitsluit. Indien er dus kinderen zijn, zullen de ouders en broers en zussen van de overledene niet tot de nalatenschap geroepen worden.

Wat ook interessant is, is dat indien bijvoorbeeld één van de kinderen van de overledene reeds overleden was een mechanisme speelt dat we plaatsvervulling noemen.

Plaatsvervulling houdt in dat de kinderen in de plaats treden van de persoon die normaliter erfgenaam zou zijn en dus zijn rechten in de nalatenschap kan laten gelden.

Dit mechanisme treedt eveneens in werking indien één van de erfgenamen de nalatenschap zou verwerpen.

Een concreet voorbeeld illustreert dit: Indien A komt te overlijden en hij heeft drie kinderen B, C en D, maar B is reeds overleden voor zijn vader dan komen zijn/haar kinderen, E en F, in de plaats van B.

Iemand die erft op grond van het eigen (bloed)verwantschap met de overledene erft uit eigen hoofde. Zij krijgen elk een gelijk deel van de nalatenschap en dus in ons voorbeeld elk 1/3e. Specifiek bij plaatsvervulling is dat er geërfd wordt bij staken. Dit wil zeggen dat de twee kinderen van B in ons voorbeeld samen 1/3e van de nalatenschap zullen verkrijgen.

Natuurlijk zal er in vele gevallen ook een echtgenoot of echtgenote zijn, hij of zij neemt een speciale plaats op, in de erfopvolging. Hij of zij heeft een eigen specifiek erfrecht indien er geen speciale bepalingen zijn in het huwelijkscontract of bij testament. De langstlevende echtgenoot heeft steeds recht op een voorbehouden gedeelte. Het gaat hierbij om een vruchtgebruik op de gezinswoning en de huisraad.

Het idee hierachter is dat de weduwe of weduwnaar in de gezinswoning kan verblijven en de huisraad kan blijven gebruiken. De wetgever heeft op deze wijze willen voorzien in een bescherming van het familiale leven dat de echtgeno(o)te had met zijn of haar overleden partner.

Afhankelijk van met wie de langstlevende in samenloop komt zal zij bepaalde goederen mogelijks in volle eigendom verwerven of in vruchtgebruik indien zij in samenloop is met andere erfgenamen. De wetgever heeft echter voorzien dat indien de langstlevende in samenloop is met de vierde orde, zij de gehele nalatenschap verwerft in volle eigendom.

Ook wettelijk samenwonende partners genieten sedert 2007 van een soortgelijk wettelijk erfrecht. Zij verkrijgen echter enkel het vruchtgebruik op de gezinswoning en de huisraad. Indien men wenst dat bepaalde goederen aan de wettelijk samenwonende partner toekomen, kan men best voorzien in een samenlevingscontract en/of testament.

Zit je met vragen over erfrecht en hoe onze specialisten u kunnen bijstaan? Lees er hier meer over.