Kan de biologische vader zich verzetten tegen een onderzoek naar en vaststelling van het vaderschap?

6 juli 2021 | Maarten Schobben

In afstammingszaken is het steeds belangrijk om een onderscheid te maken tussen het biologisch en juridisch ouderschap. Je mag immers de biologische ouder zijn van een kind, het is pas indien het juridisch ouderschap vaststaat, dat hieruit rechten en plichten ten aanzien van het kind volgen. Een recht is bijvoorbeeld het vragen van een verblijfsregeling voor het kind, een plicht kan het betalen van een onderhoudsbijdrage voor het kind zijn.

Een van de manieren waarop het juridisch vaderschap vastgesteld kan worden, is de procedure onderzoek naar het vaderschap. Dergelijke procedure kan voor de Familierechtbank worden ingesteld door de moeder tegen de vermeende biologische vader. Dit kan indien het kind niet is geboren binnen het huwelijk van de moeder en de vermeende biologische vader.

Wie kan verzet aantekenen?

De wet bepaalt hierover dat de Familierechtbank de vordering tot onderzoek naar het vaderschap dient af te wijzen indien de vaststelling van de, in dit geval, vaderlijke afstamming in strijd is met de belangen van het kind. De toets aan het belang van het kind wordt geactiveerd indien er verzet wordt aangetekend tegen de gerechtelijke vaststelling van het vaderschap. In het kader van deze procedure kan enkel verzet worden aangetekend door de volgende personen: het niet-ontvoogde minderjarige kind dat de volle leeftijd van twaalf jaar heeft bereikt, de moeder van het kind of het Openbaar Ministerie.

Krachtens de wet beschikt de vermeende biologische vader tegen wie de vordering wordt ingesteld dus niet over een verzetsrecht. De wet bepaalt echter wel dat de vordering hoe dan ook afgewezen dient te worden indien het bewijs wordt geleverd dat de man tegen wie de vordering is ingesteld niet de biologische vader van het kind is.

Samengevat komt het er dus op neer dat indien de moeder aantoont (bijvoorbeeld via een DNA-onderzoek) dat de vermeende biologische vader effectief de biologische vader is, en er geen verzet is van het kind zelf of het Openbaar Ministerie, de rechtbank de vordering van de moeder in ieder geval dient in te willigen. De vermeende biologische vader tegen wie de vordering werd ingesteld heeft immers geen wettelijk verzetsrecht.

Wanneer kan de biologische vader toch verzet aantekenen?

In twee toch wel opmerkelijke arresten van het Grondwettelijk Hof van 28 november 2019 en 18 juni 2020 vinden we echter de volgende overweging terug:

“In de interpretatie volgens welke de in het geding zijnde bepaling de rechter niet toestaat het belang van het kind in aanmerking te nemen wanneer de moeder van het kind een vordering heeft ingesteld tot gerechtelijke vaststelling van het vaderschap tegen de biologische vader, in geval van verzet van die laatste, is zij niet bestaanbaar met artikel 22bis van de Grondwet.” (eigen onderlijning)

Het Hof maakt gewag van een verzetsrecht van de biologische vader wanneer de moeder van het kind een vordering heeft ingesteld tot de gerechtelijke vaststelling van vaderschap, alhoewel dit niet wettelijk voorzien is. We kunnen hieruit afleiden dat de biologische vader zich wel degelijk kan verzetten tegen de juridische vaststelling van zijn vaderschap door de Familierechtbank, wanneer de vordering tot de gerechtelijke vaststelling van het vaderschap uitgaat van de moeder van het kind.

De biologische vader zal in dat geval wel moeten aantonen dat de vaststelling van zijn juridisch vaderschap niet in het belang van het kind zou zijn. In welke gevallen de gerechtelijke vaststelling van het vaderschap nadelig zou zijn voor het kind zal concreet geval per geval beoordeeld worden door de Familierechtbank.

Hoewel men er doorgaans van uitgaat dat de vaststelling van de afstamming langs beide kanten steeds in het belang van het kind is, lijkt dit de facto niet altijd het geval. Denk bijvoorbeeld aan een vijfjarig kind dat ongewenst geboren werd uit de relatie van de moeder en de biologische vader. Wanneer de biologische vader kampt met een drugsverslaving, kan bezwaarlijk gesteld worden dat de vaststelling van het vaderschap in het belang van het kind zou zijn…

Meer informatie nodig over afstamming? Klik hier of neem contact op met een van onze specialisten!


Raad en daad

Vragen over uw eigen situatie?

Indien u omtrent uw eigen situatie vragen heeft, aarzel dan niet om ons kantoor te contacteren zodat wij u met raad en daad kunnen bijstaan.

Neem contact op